KWARTAALJOURNAAL LENTE 2020
====Door op de blauwe titels te klikken komen de bijbehorende integrale teksten in beeld====
Dit lentenummer is, zoals eerder al aangekondigd, geheel gewijd aan het eerder ontwikkelde concept van de ‘Wildernis-ring’ aan de randen van ons continent. Daarbij komen niet alleen de landschappelijke en ecologische aspecten aan de orde maar ook de mogelijke geopolitieke consequenties van een en ander. Dit thema zal dit jaar nog wel vaker opduiken.
In het volgende [zomer]nummer staat de ruimtelijke ordening van Nederland en aanpalende contreien centraal - dit met als aanleiding de nieuwste concepten en planideeën die her en der verschijnen als reactie op de moeizaam tot stand komende Nationale OmgevingsVIsie [NOVI]. En aanhakend op aanzwellende roep eindelijk natuur- en klimaatadaptatie eens echt serieus te nemen. Én in dat kader ook speciale aandacht voor De Noordzee als ‘vijfde landsdeel’, mede ter herinnering aan onze brochure Holland Noordzeeland uit 2009. Hoe relevant zijn ruim een decennium later de daarin geschetste perspectieven - bijvoorbeeld van zilte en eolische energie- en voedselwinning te land en ter zee?
Hoofdartikel> De ‘Wildernis-ring’ en de EU
In het herfstnummer van ons kwartaaljournaal van 2019 introduceerden wij het concept van de ‘Wildernis-ring’ rond Europa: het ontstaan van een gordel van verwildering en verarming van natuur- en cultuurlandschappen aan de randen van ons werelddeel. Als gevolg van de daling van het kindertal, de door klimaatverandering veroorzaakte verwoestijning in het zuiden en het wassende water in het noordwesten en noorden en - last but not least – de extra sterke demografische krimp in oosten. Dat laatste werd en wordt niet in de laatste plaats veroorzaakt door de versnelde met name door de werking van de interne EU-markt te weeg gebrachte migratie van oost naar het west, naar het verstedelijkt kerngebied binnen de achthoek Parijs, Benelux-Waaierstad, Hamburg, Berlijn, Wenen, Milaan, Turijn en Lyon. Een Wildernis-ring die onder invloed van de klimaatverandering in de loop van de eeuw zich waarschijnlijk meer en meer naar het noorden zal verplaatsen. Hoe verhouden dergelijke ontwikkelingen zich tot de verschuivingen in de economische en mondiale geo-politieke krachtsverhoudingen? [met name tussen VS en China] En wat kan dat dan voor consequenties hebben voor samenhang en structuur van de EU?
Berichten van het geo-economische front> Van EGKS tot de EU van de 27 - De politieke economie van ‘Europa’ en de Wildernis-ring
Tot de Val van de Berlijnse Muur stond ‘Europa’ in het teken van de Koude Oorlog: economie onder een duidelijk geopolitiek stempel met de inlijving van potentieel instabiele landen in Zuid Europa als belangrijk doel. Nadien kwam het sterk op het oosten gerichte verdienmodel van het Heilige Ordoliberale Rijk der Duitse economie tot volle wasdom, met alle ontwrichtende sociale en ecologische gevolgen van dien, niet alleen voor Midden- en Oost-Europa maar ook voor het zuiden vanhet continent. Dat model begint nu na drie decennia duidelijk sleets te worden. Wat moeten hier het komende decennium de volgende stappen op economisch, ecologisch en politiek gebied zijn? Hoe daarbij het evenwicht tussen en de samenhang van Kern-EU en Wildernis-ring te vinden?
Berichten van het demilitariseringsfront> Een gedemilitariseerde zone langs de oostflank van de Wildernis-ring
Dit artikel is en poging om tot een duurzame vrede te komen. De Trumpiaanse terugtrekking uit Europa maakt deze oplossing mogelijk. Het noordelijk halfrond krijgt zo grofweg een driedeling VS/Canada, EU en Rusland. Daarbij speelt de ‘Wildenis-ring’ aan de oostflank van de EU een cruciale rol.
Berichten van het desintegrerende natiestatenfront> Scoxit, Ulstexit, Cataloniëxit... Natiestaten onder druk in de zone tussen de Kern-EU en Wildernis-ring
In het afgelopen decennium was de aandacht in de media primair gericht op een mogelijke desintegratie van de EU. En dat terwijl de stabiliteit in diverse lidstaten lidstaten ook flink onder druk stond en nog steeds staat. Dat lijkt vooral het geval in de zone tussen Kern-EU en Wildernis-ring. Op de Britse eilanden zorgt de Brexit voor heel wat onrust. Op het Iberisch schiereiland staat regionaal separatisme garant voor de nodige Spaanse kopzorgen. En in het oosten van Europa is dertig jaar na de val van Warschaupact en Sovjet Unie de rust verre van terug gekeerd.
Wordt de dreigende desintegratie van de door populistisch rechts heilig verklaarde natiestaat het centrale thema van het nieuwe decennium? En blijft de kommernis dan beperkt tot de randen van het continent of kan ook het bestuurlijke en symbolische hart van Kern-EU geraakt worden? Wie zei daar België? Wie zei daar Brussel? Of kan juist hier van de nood een deugd gemaakt worden?