KWARTAALJOURNAAL WINTER 2013/2014
Door op de blauwe titels te klikken komen de bijbehorende integrale teksten in beeld.
De eerste twee artikelen [redactioneel en hoofdartikel] zijn gewijd aan Europese thematiek. Deze krijgt op onze site steeds meer aandacht. De volgende twee bijdragen focussen op onderwerpen die al vanaf het begin in onze kolommen de aandacht krijgen: demografie, economie en waterproblematiek.
Redactioneel> Bij de recente jacquerieën in Frankrijk: krijgen de centralistische eenheidsstaten in Europa het moeilijk?
De economische crisis brengt bestaande kieren en scheuren in het staatsbestel aan het licht. Solide eenheidsstaten die tot voor kort als de stabiliteit zelve beschouwd werden kreunen in hun voegen. In Frankrijk woeden opstanden tegen belastingverhogingen en nieuwe belastingen waarbij de roep weerklinkt om economisch regionalisme en tegen het zo verfoeide ‘Parijse’ centralisme. Maar Frankrijk is niet de enige centralistische eenheidsstaat in Europa die in zijn voegen lijkt te kraken. Ook in Nederland zou een dergelijke ontwikkeling zich kunnen gaan aftekenen. Het Nederlandse staatsbestel is centralistisch naar Frans voorbeeld. Ook bij ons trekt de crisis een forse wissel op de economie maar ook op de hele overheid in al zijn geledingen. Bij de overheveling van overheidstaken naar de gemeentes worden de nodige vraagtekens geplaatst zeker gezien het feit dat de operatie gepaard gaat met forse bezuinigingen. En regionalisme kan ook hier de kop opsteken, met de aardbevingen als gevolg van de gaswinning in het noorden des lands als lont in het kruitvat.Hoofdartikel> Van World Capital of Internationalism tot EU-Randstad: de ruimtelijke en politieke ontwikkeling van stedenlandschap Europa na twee wereldoorlogen en een koude oorlog
Hoe past het beeld van De Bazels ontwerp voor de ‘World Capital for Internationalism’ uit 1905 in de ruimtelijke en politieke ontwikkeling van de Europese stad op een steeds hoger schaalniveau, van het Den Haag van 100 jaar geleden tot en met de EU-Randstad van de 21e eeuw. Dat is de centrale vraag in deze kort lezing. Dat was de centrale vraag op deze korte lezing waarin de relatie tussen ruimtelijke, economische en bestuurlijke processen centraal stond. Stedenlandschap Europa tussen natiestaat en kapitaal in een pandemonium van paradigmashifts.Berichten van het ruimtelijk demografische front> Europa en Nederland: immigratie én emigratie!
Immigratie is een dankbaar thema voor stemmingmakerij, en niet alleen in populistische kringen en niet alleen ter rechterzijde van het politieke spectrum. Bangmakerij over een sprinkhanenplaag van Afrikanen is aan de orde van de dag. Wie de immigratiecijfers nader bekijkt, komt tot veel meer nuances. En wie daarbij ook de emigratiecijfers betrekt, trekt zelfs heel andere conclusies. Dat geldt voor Europa, geldt zeker zo sterk voor Nederland. Het zal misschien een schok zijn voor het zelfbeeld van zowel links als rechts Nederland, maar het aanslibsel der Franse en Duitse rivieren is allang niet meer the place to be.Berichten van het hydrografisch urbane front> Waterkracht van Utrecht t/m Den Bosch: ontwerpverkenningen naar economische waterperspectieven voor stad en land
>Interdisciplinair regionaal onderzoek vanuit dubbelkrimp-perspectief door Arjan Nienhuis [Nienhuis Landschap], Bart Bomas [BVR], Steven van Schuppen [Lopende Zaken] en Durk de Vries [Grontmij]>Wie van Utrecht naar Den Bosch reist, passeert de Lek bij de driehoek Houten - Nieuwegein - Vianen als zuidelijkste uitloper van de Utrechtse agglomeratie. Vervolgens doorkruist de reiziger het betrekkelijk lege, groene en blauw dooraderde rivierengebied om direct aan de zuidoevers van de Maas de eerste buitenwijken van Den Bosch te ontmoeten. Worden deze twee stadsregio's - die elkaar vroeger schenen te mijden - directe buren van elkaar, groeien ze op en duur aan elkaar vast? Mogelijk, want de zuidoostvleugel van de Randstad doet het opvallend goed en Brabantstad is in het economisch-planologische Rijksbeleid eindelijk op een lijn gekomen met de Randstad, met Amsterdam en Rotterdam. Maar hoe waarschijnlijk is het dat er langs de A2 een aaneengesloten stedelijke as zal ontstaan? En hoe wenselijk tegen de achtergrond van sterkere fluctuaties in de toevoer van rivierwater in dit rivierengebied? Hoe kan een eventuele klimaatswijziging doorwerken in het onderzoeksgebied en welke ruimtelijke consequenties zou dat kunnen hebben en welke keuzes zouden daarbij gemaakt moeten worden? Keuzes voor ‘waterdynamisch boeren’ op het land, voor een waterdynamische inrichting van de stad ten bate van transport en energieproductie?